CLABING

Damulag ia. Babai. Maragul iang bulas. Asali neng Bapang Sisu, Disiembre at panaung bibiling pale, damulaga ia pa. Ume ne sa’ng gauang panguliut taliadora quing panaun ning papalut caia sinane neng isingco. E ne man mesaiang tula ing bapa cu. Adua pa mung bulan ing milalabas, apapaquinabangan na ne ing damulaga oneng mabulas a Clabing. Caia taganang mipaliari ing pamamalac nang gamitan ne iting panguliut taliadora. (A, ua pin pala, iacu ing memie laguiu. Acu casi ing papamastulan nang bapa cu. Idad disisiete cu canita, pecaianac caring obrero quing caiang taliadora. At para cacu, ‘calabing-labing’ ia casing damulag i Clabing).

Masican iang manguliut i Clabing. Malangui o magburac man ing libluban, e man mamagcasaquit manguliut! Balamo e papagal. Miraras queng dadara Lauta, Matuang Ipe, Tabuc, Caniupan. Nung macananu ia casariwa ing guliut na ning abac a padulung que pa careng malalaut a marangleng a reta, macanita ia pa naman casariua ing guliut na ning bengui a pauli na cami quing bariu. Acu ing pastul pin. Ania tataba cu pusu caring papuri da ring tau ucul cang Clabing.

“Aru! Casalese na ning damulag a ian…”

“Caianacan na pa, oneng matinu iang magobra.”

“Daig ne pa ing calaquian cu!!”

“0, ing calaquian mu bandal ne, e. E me man casi apapainum pulut!”

“Ha-ha-ha!”

Oneng aminan cu, sinaguli ia mung mebandal i Clabing. Maranun iang melaus, nga ra pin. Sisingco me pa, mag-arumbang ne. At nung makasingco ne, cailangan pang pamitikan meng lubid alang patna catawan ba meng apaguliut. Canita ia pa tumacbang, oneng malumane at alang sigla. At sibucnan mung paitugut quing pamamarusa caya, paitugut ia mu naman quing pamanacbang na.

Megsimula ing pamanugali nang ining Clabing (casalanan cu rin), iniang binulus que quing Moti. Metamad cu casing mamastul. Quetamaran que mu namang isoga. Ing gueua cu, ipinugal que ing tali na quing buntuc na, saca que tepican. Ume cu ne mung cunan at iuli bale baiu bumengui. Quing Moti, sagiua ing dicut, maracal ia apangan. Quing Moti, atacman neng Clabing ing Calaiaan, e macagapus, caiabe reng aliua pang macabulus a damulag. Maragul ia agaua ing caranasang ita cang Clabing ba iang magbaiu pamanugali. At menibat canita, mesias ia buntuc. Aliua na ia ing dating Clabing a asnang casalese magobra.

Miliari na quing quesiasan nang buntuc Clabing, meacsidenti ia. Macasingco ne sabla canita e pa abitasang guliut. Mapali ne buntuc i Bapang Sisu. Miquit ing pitic nang lubid quing catauan ning damulag, e man bisang tacbang. Tacla ampong ii mu ing papaquibat na quing caiang amu. E ne man pipildis ing caiang catauan. Caia quing mua nang bapa cu, pemarug na neng pemarug ing damulag. Sabul, barug, palmura. Paulit-ulit. Sabul, barug, palmura. Quinimut neman ing damulag oneng pabarubal at paarumbang. Mitaquid ia at bitbit ing baiat ning macasingco caiang taliadora, quinasat ia quing mismung tacla na. A quepile na ning uanan nang panarap a bitis. Abalu mi uli’ng e ne miticdo. Caia tinggal neng Bapang Sisu quing pangasingco, mendam iang damulag ca’ng pare nang Condring, at iang guinamit mi ba caming macadulung at macadara. At i Clabing, uling malala ia pangapile at simarun, pemisali na nemung Bapang Siso cang Boi Porquero iniang tinuquing dumingu.

Cabang guguliutan neng Boi Porquero ing tali ning papilepile at macalale tatacbang a Clabing, panalben cu la cabang macalucluc cu quing macaragsang pun ning mula. Manguinaiang cu. Oneng dininan na cung lisiun nining miliari:

Misan, quing pamangimut para quing calaiaan, natural mung misaquitan ing catauan mu — at masaclap — atabmuan me ing quecang camataian…